ai là người lãnh đạo cuộc kháng chiến chống tống năm 981

Chiến giành giật Tống - Việt phen 1
Một phần của Lịch sử Việt Nam
Thời giantừ mon 1 cho tới tháng bốn năm 981
Địa điểm

miền Bắc Việt Nam

Kết quả Đại Cồ Việt chiến thắng
Tham chiến
Đại Cồ Việt Tống
Chỉ huy và lãnh đạo
Lê Hoàn
Phạm Cự Lạng
Tống Thái Tông
Hầu Nhân Báo  
Tôn Toàn Hưng
Trương Tuyền
Thôi Lượng
Lực lượng
100.000 quân 30.000 - 40.000 quân
60.000 phu phen
Thương vong và tổn thất
Không rõ 80.000 quân bị tiêu diệt hoặc bị bắt

Chiến giành giật Tống-Việt là 1 trong trận chiến giành giật thân mật Nhà Tống thời Tống Thái Tông và Đại Cồ Việt thời Lê Đại Hành ra mắt từ thời điểm tháng 1 cho tới tháng bốn năm 981 bên trên bờ cõi Đại Cồ Việt. Kết trái ngược, Đại Cồ Việt vẫn vượt mặt quân team ngôi nhà Tống. Sau trận chiến này, nhập năm 986, vua Đại Tống thừa nhận ngôi nhà Tiền Lê và ban chế phong cho tới Lê Đại Hành.

Bạn đang xem: ai là người lãnh đạo cuộc kháng chiến chống tống năm 981

Bối cảnh[sửa | sửa mã nguồn]

Cuối năm 979, Đinh Tiên Hoàng và Thái tử Đinh Liễn bị sát hại. Tháng 5 năm 980 (dương lịch), sứ ngôi nhà Tống ở Đại Cồ Việt là Lư Tập về nước báo cáo; triều đình ngôi nhà Tống hiểu rằng tình hình rối ren ở Đại Cồ Việt.[1] Tháng 8 năm 980, Hầu Nhân Báo, quan tiền trấn thủ châu Ung của Đại Tống dưng thư lên nhà vua Đại Tống report việc Đại Cồ Việt đem nội loàn và là thời cơ nhằm xâm chiếm và nài được về kinh thành nhằm trình diễn rõ rệt rộng lớn. vua Đại Tống theo đuổi tiếng răn dạy của Lư Đa Tốn[2] ko triệu Hầu Nhân Báo về kinh thành để giữ lại kín việc chinh trừng trị Đại Cồ Việt.[3] Thay nhập cơ, Hữu Tráng là quan tiền làm chủ lộ Quảng Nam Tây (thuộc vùng Quảng Đông và Quảng Tây ngày nay) được gọi về kinh thành report tình hình Đại Cồ Việt. Hữu Tráng tâu rằng: "ở Giao Châu thì vua cuối bọn họ Đinh là Đinh Toàn còn nhỏ dở hơi, bị giặc hãm e, nước loàn mãi ko yên ổn, dân ko biết phụ thuộc vào ai thực hiện công ty. Ta nên kíp sai quân sang trọng, trình bày là cho tới cứu vớt...".[4]

Nắm được tình hình Đại Cồ Việt rồi, Tống Thái Tông phong Hầu Nhân Báo thực hiện Giao Châu lộ Thủy lục nối tiếp phỏng Chuyển vận sứ, Tôn Toàn Hưng, Trần Khâm Tộ, Lưu Trừng, Giả Thực lưu giữ chức Binh mã Đô cỗ thự tức tốc sẵn sàng cuộc chiến tranh với Đại Cồ Việt. Đồng thời ban chiếu chinh trừng trị Đại Cồ Việt. Nội dung như sau:[5]

Thanh giáo và oách linh của nước ngôi nhà vang từng cả từng điểm, mới đây khu đất Diên-Chỉ, ko sáp nhập nhập địa trang bị Trung Quốc, bọn chúng ở một phương, sát điểm Ngũ Lĩnh. Từ cuối đời Đường rối loàn, share khu đất đại, rồi bọn chúng thực hiện rời khỏi một nước tiếm ngụy, không ở gần thanh giáo trở thành rời khỏi phong tục như đứa loà đứa nghễnh ngãng. Kịp khi Phiên-Ngung vẫn bình quyết định, mới nhất ban cho tới Chính-Sóc nhưng mà vâng lệnh, tuy rằng vẫn phục tòng Chịu thực hiện phiên nằm trong, tuy nhiên cứ tu luyện quân lính, đem ý quật cường. Lễ thờ phụng nước bên trên, lẽ nào là như thế? Vậy tớ cực chẳng đã nên trị tội gian dối ngụy nhằm cứu vớt dân, nên cử binh qua quýt tấn công nhằm khai hóa xứ từng rợ; ni cho tới bọn Tôn Toàn Hưng xuất quân qua quýt đánh.

Mùa thu năm 980, quan tiền trấn thủ châu Lạng (Lạng Sơn) cung cấp thông tin cho tới triều đình việc quân Tống sẵn sàng tấn công xuống Đại Cồ Việt. Lê Hoàn ngay tắp lự đăng quang vua và nhanh lẹ sẵn sàng kháng chiến.[6]

Mùa nhộn nhịp năm 980, Tống đế gửi thư tuyên chiến. Trong thư đem đoạn: "Hiện ni tớ vẫn sửa sang trọng binh xa thẳm và cỗ đảm bảo chất lượng, tín lệnh chiêng rỗng đặc biệt nghiêm trang minh; nếu như vâng theo đuổi giáo hóa thì được tha; nếu như ngăn chặn khẩu lệnh thì sẽ ảnh hưởng trị tội".[3]

Lê Đại Hành một phía sẵn sàng kháng chiến, một phía vẫn sai sứ đem thư sang trọng triều đình Đại Tống report việc vẫn lập Đinh Toàn nối ngôi Đinh Tiên Hoàng. Nhà Tống từ chối.[3] Tống Thái Tông sai Lư Đa Tốn viết lách thư vấn đáp Lê Hoàn. Thư đem đoạn:[7]

Nay chín châu tư biển khơi vẫn yên ổn, chỉ với Giao Châu của ngươi không ở gần cuối trời... Ngươi quyết định về theo đuổi tớ, hay là muốn chuộc lấy tội. Ta đang được sẵn sàng xe pháo ngựa, quân lính, cờ mệnh lệnh, chiêng rỗng... nếu như ngươi quy sản phẩm tớ tha bổng, nếu như trái ngược mệnh thì tớ tấn công. Theo hay là không, lành lặn hoặc dữ, ngươi tự động suy nghĩ lấy...

Chuẩn bị và lực lượng[sửa | sửa mã nguồn]

Đại Tống[sửa | sửa mã nguồn]

Triều đình ngôi nhà Tống cho tới lập Giao Chỉ hành doanh là cỗ lãnh đạo lực lượng viễn chinh Giao Chỉ. Trong cỗ lãnh đạo này, Hầu Nhân Báo là Tổng tư mệnh lệnh, được phong thực hiện Giao Chỉ lộ Thủy lục nối tiếp phỏng Chuyển vận sứ; đem nghĩa lãnh đạo cả thủy lục quân và sau thời điểm chinh trừng trị được Đại Cồ Việt (nhà Tống chỉ gọi là Giao Chỉ) thì tiếp tục vươn lên là xứ này trở thành một lộ của Đại Tống và giao phó cho tới Hầu Nhân Báo thực hiện Chuyển vận sứ. Các tướng soái thời thượng không giống (hàng chánh tướng tá và phó tướng) bao gồm có: Tôn Toàn Hưng, Lưu Trừng, Giả Thực, Vương Soạn và Trần Khâm Tộ,[8] Tôn Toàn Hưng được giao phó chức Phó Tổng tư mệnh lệnh, được phong thực hiện Ung Châu lục lộ binh mã Đô cỗ thư. Hứa Trọng Tuyên là Phó Tổng tư mệnh lệnh đóng góp bên trên hậu cứ ở mặt mũi khu đất Tống. Lưu Trừng là lãnh đạo lực lượng thủy quân. Hứa Sương Duệ lãnh đạo lực lượng vấn đề liên hệ. Dường như còn nhiều sĩ quan tiền sản phẩm tùy tướng tá, lại nằm trong, v.v...[1] Theo Tống sử, ngôi nhà Tống phân tách quân thực hiện 2 đạo. Đạo quân cỗ tự Lan Châu Đoàn luyện sứ Tôn Toàn Hưng, Bát tác sứ Trương Tuyền và Tả giám môn vệ tướng tá quân Thôi Lượng lãnh đạo kể từ Ung Châu tiến thủ nhập. Đạo quân thủy tự Thứ sử Ninh Châu Lưu Trừng, Quân khí khố Phó sứ Giả Thực, Cung phụng quan tiền Các môn chi hậu Vương Soạn lãnh đạo, kể từ Quảng Châu Trung Quốc tiến thủ nhập.[9]

Quân Tống kêu gọi đa số là lực lượng bên trên những khu vực phía Nam bên dưới quyền của Hầu Nhân Báo và Hứa Trọng Tuyên. Dường như, còn tồn tại kể từ 1-2 vạn quân được kêu gọi kể từ Kinh Hồ (vùng Trung nguyên) đặt điều bên dưới quyền của Lưu Trừng và Trần Khâm Tộ. Trong lực lượng chinh trừng trị này, bộ phận cấm quân là bộ phận đa số. Cấm quân là lực lượng nòng cốt và cơ động của quân team Tống.

Toàn cỗ quân số khoảng tầm 3-4 vạn người.[10][11][12]

Đại Cồ Việt[sửa | sửa mã nguồn]

Về phía Đại Cồ Việt, chung việc cho tới Lê Đại Hành trong công việc lãnh đạo quân và dân toàn nước tấn công trả là Phạm Cự Lạng (Lượng) lưu giữ chức Thái úy, Hồng Hiến lưu giữ chức Thái sư. Thiền Uyển tập luyện anh cho tới biết: "Thời Lê Đại Hành chống Tống, vua thông thường chào sư Pháp Thuận và đại sư Ngô Chân Lưu nằm trong dự bàn mưu mẹo. Đến khi thái hoà, vua ban biểu dương, những sư đều không sở hữu và nhận thưởng".

Lê Đại Hành thân hành dẫn đại quân kể từ kinh trở thành Hoa Lư theo đuổi lối thủy, ngược sông Đáy, sông Nhuệ nhưng mà nhập sông Hồng, rồi kể từ cơ tiến thủ lên miền địa đầu Đông Bắc tổ quốc. Lữ Lang được cử trả đạo quân Uy Dũng kể từ Hoa Lư lên lưu giữ chống tuyến bờ Bắc sông Lục Giang (địa phận Tỉnh Thái Bình ngày nay). Trần Công Tích lên trấn thủ ở Nghĩa Đô sát trở thành Đại La (Hà Nội ngày nay). Lê Long Kính trấn thủ ở bờ Bắc sông Hải Triều (tức sông Luộc). Các tướng soái không giống mặt mũi phía Đại Cồ Việt bao gồm đem Phùng Phường, Đào Trực, Hoàng Vĩnh Chu, Đào Công Mỹ, Phạm Quảng, Đào Thành, Phạm Minh, Nguyễn Triệt, Vũ Uy, Đào Hồng, Đặng Xuân và 4 em trai, Vương Minh, Vương Xuân, Vương Hồng và 2 em gái, và Dũng Mạnh (hộ vệ Lê Đại Hành).

Với dân sinh xấp xỉ 1 triệu con người, tổng số quân Đại Cồ Việt khó khăn lòng vượt lên trước vượt 4 vạn người.

Đại Cồ Việt vẫn khẩn trương kiến tạo những chống tuyến. Đáng xem xét nhất nhập số này là chiến lũy Bình Lỗ. Hiện chưa xuất hiện xác minh ở đầu cuối là Bình Lỗ ở đâu.[13] Tuy nhiên tầm quan trọng của Bình Lỗ và được Trần Quốc Tuấn sau đây nói đến, này đó là ngôi nhà Tiền Lê nhờ xây trở thành Bình Lỗ nhưng mà đập được quân Tống.[14] Hình như, Lê Đại Hành cho tới cắm những cọc nhọn bên trên sông Bạch Đằng và một vài sông không giống nhằm ứng phó với thủy quân Tống.[7]

Diễn biến[sửa | sửa mã nguồn]

Các phía tiến công của quân Tống[sửa | sửa mã nguồn]

Việc quân Tống tiến công Đại Cồ Việt theo đuổi những phía nào là, đến giờ có rất nhiều ý kiến.

Đại Việt sử ký toàn thư, Khâm quyết định Việt sử thông giám cương mục, VN sử lược và một vài sách lịch sử dân tộc không giống chép rằng quân Tống mang trong mình một đạo lục quân tự Hầu Nhân Báo và Tôn Toàn Hưng lãnh đạo tiến thủ nhập Đại Cồ Việt qua quýt lối Tỉnh Lạng Sơn, và một đạo thủy quân tự Lưu Trừng lãnh đạo tiến thủ nhập qua quýt cửa ngõ sông Bạch Đằng.[3][7][15][16]

Tuy nhiên, một vài ngôi nhà phân tích lịch sử dân tộc tiến bộ mới đây nhập cơ đem những phân tích của người sáng tác kể từ Viện Lịch sử Quân sự VN nhận định rằng thủy quân Tống tự Hầu Nhân Báo lãnh đạo và trải qua Lãng Sơn (nay là hòn đảo Hai Núi hoặc cù lao Hai Núi ở toạ phỏng khoảng 21041' vĩ bắc, 107036’ kinh nhộn nhịp, xa bờ Quảng Ninh.[17] nhập sông Bạch Đằng. Lục quân tự Tôn Toàn Hưng theo đuổi con phố qua quýt Tiên Yên, Đông Triều.[18][19] Trần tì Chí (2003) nhận định rằng tuyến đường đi bộ nhập những ải Nam Quan, Quyết Lý, Chi Lăng, Cần Trạm qua quýt Thị Cầu nhập Thăng Long tự Lý Công Uẩn mới nhất ngỏ thực hiện sứ lộ, chỉ triển khai xong nhập năm 1020.

Trận Chi Lăng[sửa | sửa mã nguồn]

Theo một vài sử liệu cũ vẫn nhắc phía trên, thì Hầu Nhân Báo tiến thủ quân nhập Đại Cồ Việt qua quýt lối Tỉnh Lạng Sơn. Đến Chi Lăng, Hầu Nhân Báo bị quân Đại Cồ Việt phục kích tập luyện kích và tử trận bên trên trên đây. Mất công ty tướng tá, quân Tống vỡ trận và bị chi khử vượt lên trước nửa. Đây là trận tấn công ra quyết định của trận chiến giành giật, vì thế giống như những sách sử cổ này chép thì cánh quân của Lưu Trừng sẽ có được tin tưởng cánh quân của Hầu Nhân Báo thua thiệt trận ngay tắp lự tháo dỡ chạy. Chiến giành giật kết đôn đốc. Đại Việt sử ký toàn thư ko hề nói đến những trận tấn công nào là không giống nhập trận chiến giành giật này. Còn Khâm quyết định Việt sử thông giám cương mục và VN sử lược đem nói đến một trận ở sông Bạch Đằng, một trận ở Tây Kết.[20]

Riêng về địa điểm Chi Lăng, những sách nhận định rằng quân Tống trải qua lối Tỉnh Lạng Sơn cũng ko thống nhất cùng nhau. Đại Việt sử ký toàn thư và VN sử lược trình bày là ải Chi Lăng. Khâm quyết định Việt sử thông giám cương mục trình bày là sông Chi Lăng và cho thấy thêm đấy là dòng sông chảy qua quýt xã Chi Lăng (Lạng Sơn). Đại cương lịch sử dân tộc VN tập luyện I của Nhà Xuất phiên bản Giáo dục đào tạo tự Trương Hữu Quýnh công ty biên thì cũng viết lách là sông Chi Lăng, tuy nhiên lại trình bày cơ đó là sông Thương.[20]

Những chủ ý mới đây nhận định rằng đem sự nhầm lẫn về địa điểm nhập sử sách. Nguyễn Minh Tường nhập sách "Bối cảnh quyết định đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn" dẫn chủ ý những ngôi nhà phân tích Trần tì Trí, Hà Văn Tấn cho tới rằng: Chỉ vì thế phiên bản dịch Việt sử lược hiện nay đem vẫn dịch thiếu sót chữ Lãng (Lãng Sơn) trở thành Ngân (Ngân Sơn), nhưng mà nhiều ngôi nhà sử học tập vẫn loay hoay dò xét con phố tiến thủ của quân Tống kể từ Tỉnh Lạng Sơn qua quýt Bắc Thái (tức Bắc Kạn). Thực rời khỏi, Lãng Sơn là tên thường gọi một hòn núi sát Vạn Ninh của Quảng Ninh. Hầu Nhân Báo vẫn trải qua Lãng Sơn ở Quảng Ninh nhằm tiến thủ nhập sông Bạch Đằng.[18]

Trận Bạch Đằng loại nhất[sửa | sửa mã nguồn]

Khâm quyết định Việt sử thông giám cương mục và VN sử lược đem chép về một trận Bạch Đằng. Tại cơ, quân Đại Cồ Việt Chịu thất bại vì thế quân Tống vượt lên trước nhộn nhịp.[3] Đại cương lịch sử dân tộc VN tập luyện I thì lại chép rằng tức thì trận đầu này, quân Đại Cồ Việt vẫn thắng, đạo thủy quân của Tống bị khuấy tan.[21]

Theo những phân tích lịch sử dân tộc tiến bộ, thì ngày 24 mon một năm 981 cánh quân thủy tự Hầu Nhân Báo lãnh đạo ồ ạt tiến thủ nhập cửa ngõ Bạch Đằng. Trong trận Bạch Đằng trước tiên này, quân Đại Cồ Việt vẫn thất bại, không chỉ ko ngăn được quân Tống mà còn phải bị thương vong nhiều. Quân Tống lấy được 200 thuyền, chi khử rộng lớn 1.000 lính tráng Đại Cồ Việt.[22] Lê Đại Hành nên rút về vùng Xạ Sơn (huyện Kinh Môn), An Lạc (huyện Chí Linh, Hải Dương) gia tăng lại thế trận, bên cạnh đó gửi thư trá sản phẩm.[23]

Lục quân Tống tấn công[sửa | sửa mã nguồn]

Sau khi thủy quân Tống tấn công trận Bạch Đằng khoảng tầm 5 ngày, tức là nhập 30 mon một năm 981, lục quân Tống bên dưới sự lãnh đạo của Tôn Toàn Hưng mới nhất cho tới Hoa Sở. Về địa điểm Hoa Sở, Trần tì Chí (2003) cho thấy thêm Hoa Sở là địa điểm tự ngôi nhà Tống gọi Có nghĩa là điểm có rất nhiều người Hoa sinh sinh sống và phân tích này còn cho thấy thêm có rất nhiều ý kiến không giống nhau về địa điểm của địa điểm Hoa Sở. Có ý kiến nhận định rằng Hoa Sở ở vùng Kép, tức là sát sông Thương. Có ý kiến cho tới này đó là sát sông Cầu. Các quan tiền đặc điểm này thống nhất với ý kiến nhận định rằng lục quân Tống tiến thủ nhập Đại Cồ Việt qua quýt lối Tỉnh Lạng Sơn. Bản thân mật Trần tì Chí (2003) dẫn những phân tích về khảo cổ và ý kiến quân sự chiến lược nhận định rằng Hoa Sở sát sông Bạch Đằng, ở khoảng tầm thị xã Thủy Nguyên thời buổi này. Quan điểm nhận định rằng Hoa Sở ở sát sông Bạch Đằng thống nhất với ý kiến nhận định rằng lục quân Tống tiến thủ nhập Đại Cồ Việt qua quýt lối ven bờ biển Đông Bắc.[20] Đại cương lịch sử dân tộc VN tập luyện I lại nhận định rằng Hoa Sở là địa điểm ở Nam Quảng Đông (Trung Quốc) và Tôn Toàn Hưng đóng góp quân lỳ ở cơ ko Chịu tiến thủ nhập Đại Cồ Việt.[24]

Tại Hoa Sở, lục quân Tống vẫn bắt gặp và giao đấu với quân Đại Cồ Việt. Tục tư trị thông giám ngôi trường biên của Lý Đào chép rằng quân Tống vẫn vượt mặt "hơn vạn quân Giao Chỉ, chém được 2.345 đầu giặc".[17] Tuy nhiên, lục quân Tống dường như không thể tiến thủ tiếp nhằm bắt gặp thủy quân.

Quân Tống lập Giao Châu hành doanh bên trên Đại Cồ Việt[sửa | sửa mã nguồn]

Hầu Nhân Báo chiếm hữu được sông Bạch Đằng và những buôn mạc xung xung quanh, đặt điều Giao Châu hành doanh bên trên cơ nhằm kết hợp quân thủy cỗ, bước tiến thủ thâm thúy nhập trong nước Đại Cồ Việt. Tuy nhiên, nhị đạo thủy lục quân của Tống ko thể liên hệ được.[19] Tôn Toàn Hưng viện cớ ngóng Lưu Trừng trả viện binh tương hỗ (thủy quân) sang trọng nằm trong tiến thủ quân luôn thể. Đến mon 3 năm 981, sau rộng lớn 2 mon cướp Bạch Đằng – Hoa Sở, cả nhị cánh quân Tống vẫn dậm chân bên trên vị trí. Quân Tống liên tiếp bị quân nòng cốt và dân quân những buôn xã tập luyện kích quấy rối, thực hiện cho tới lực lượng bị tiêu tốn, lòng tin quân lính suy tách. Khi Lưu Trưng trả quân cho tới điểm, Tôn Toàn Hưng nằm trong Lưu Trừng tiến thủ quân, tuy nhiên ko bắt gặp đối phương lại trở lại Hoa Sở.[25]

Xem thêm: trùm cuối là ai

Trận sông Lục Đầu[sửa | sửa mã nguồn]

Sau khi trừng trị hiện nay quân Đại Cồ Việt đem chiến lũy Bình Lỗ vững chắc, quân Tống công ty trương xâm chiếm Đại La nhằm ghi bàn giẫm tiến thủ tấn công Hoa Lư. Ngày Tất niên năm Canh Thìn (tức 7 mon hai năm 981), Hầu Nhân Báo và Tôn Toàn Hưng lãnh đạo thủy lục quân tiến thủ theo đuổi sông Kinh Thầy nhập sông Lục Đầu. Phía Đại Cồ Việt trinh thám được sự dịch chuyển của quân Tống, ngay tắp lự kéo một phần tử rộng lớn về lưu giữ sông Lục Đầu bên dưới sự lãnh đạo của đích thân mật Lê Đại Hành với mọi tướng tá Trần Công Tích, Trần Báo Trung, Trần Minh Khiết. Quân Đại Cồ Việt sắp xếp dọc tuyến sông kể từ Đại La cho tới sông Lục Đầu nhằm ngăn ngừa đối phương nhập Đại La. Tại sông Lục Đầu, quân Đại Cồ Việt đem 1 căn cứ là Phù Lan. Trên sông có rất nhiều bến bãi cọc nhằm ngăn tàu thuyền của Tống.[1]

Thủy quân Tống dàn quân cướp sông Lục Đầu. Lục quân được vận gửi vày thuyền rồi đổ xô lên bờ lập trại. Hai mặt mũi Tống - Việt giao phó chiến kịch liệt. Quân Tống rất nhiều lần dò xét cơ hội chọc thủng chống tuyến của quân Đại Cồ Việt nhằm tiến thủ về Đại La tuy nhiên đều thất bại. Quân Tống bị thua thiệt to tát ở sông Lục Đầu, quân số hao hụt; vũ trang, con thuyền hư hỏng lỗi, mất mặt non nhiều, hoa màu trở ngại tăng. Cuối nằm trong, quân Tống đành nên rút về vùng xung xung quanh sông Bạch Đằng[1] Sông Lục Đầu vì vậy còn được gọi là sông Đồ Lỗ. "Đồ" tức là giết mổ, "Lỗ" chỉ quân Tống.

Sau trận Lục Đầu, lòng tin của quân Tống bị tụt xuống bớt. Tôn Toàn Hưng sau thời điểm trở lại Hoa Sở thì đóng góp lỳ ở cơ bắt chấp sự đôn đốc giục của Hầu Nhân Báo, lấy cớ ngóng quân tiếp viện sang trọng mới nhất tiến thủ được.[1]

Quân Tống được tăng viện[sửa | sửa mã nguồn]

Mãi cho tới ngày 11 tháng bốn năm 981, thủy quân tiếp viện của Tống tự Lưu Trừng lãnh đạo mới nhất cho tới sông Bạch Đằng và sát cánh với lực lượng của Hầu Nhân Báo. Tiếp cơ, lục quân tiếp viện của Tống tự Trần Khâm Tộ lãnh đạo cũng cho tới điểm. Tôn Toàn Hưng cử Trần Khâm Tộ tấn công và viên tướng tá này vẫn thành công xuất sắc trong công việc chọc thủng chống tuyến của quân Đại Cồ Việt, tiến thủ cho tới Tây Kết (bên sông Hồng, nằm trong địa phận thị xã Khoái Châu tỉnh Hưng Yên ngày nay).[1][23]

Trận Bình Lỗ[sửa | sửa mã nguồn]

Bình Lỗ là thương hiệu một trở thành cổ được ghi nhận nhập lịch sử dân tộc VN, nhờ đem trở thành này nhưng mà năm 981 Lê Đại Hành đã khuấy tan được quân Tống[26]. Đến ni đem 2 fake thuyết về địa điểm của trở thành Bình Lỗ.  Giả thuyết loại nhất nhận định rằng trở thành này nằm trong đoạn sông Hồng kể từ trượt thân phụ Lềnh (Yên Lệnh, Hà Nam) cho tới trượt thân phụ Vàng (Giao Thủy, Nam Định)[27].Tác fake vẫn phụ thuộc vào giả thiết quân Tống ham muốn tấn công Hoa Lư trước, tuy nhiên  không vượt lên trước được chống tuyến Bình Lỗ và nên trở lại sông Bạch Đằng. Chính vì thế fake thuyết này nhưng mà xuất hiện nay thêm 1 trận Bạch Đằng loại nhị tuy nhiên ko thấy đem trong những sử liệu cũ. Giả thuyết loại nhị thì nhận định rằng Bình Lỗ nằm ở vị trí mùi hương Bình Lỗ, tức thì bờ sông Cà Lồ. Thuyết này phụ thuộc vào nội dung bài viết về Đại sư Khuông Việt nhập sách Thiền Uyển tập luyện anh[28], nhập cơ cho thấy thêm Khuông Việt và được vua cử lên đường trước cho tới Bình Lỗ nhằm sẵn sàng trận địa phục kích tấn công Tống. Chú quí của Lê Mạnh Thát nhập bài xích này vẫn ghi rõ rệt sông Bình Lỗ đó là sông Cà Lồ thời buổi này. Người loại nhị cỗ vũ thuyết này là Nguyễn Vinh Phúc, ông nhận định rằng quân Tống ham muốn xâm chiếm Đại La trước vì thế trở thành này cần thiết rộng lớn, tiếp sau đó mới nhất tiến thủ xuống tấn công Hoa Lư. Hương Bình Lỗ xưa kéo dãn kể từ núi Sóc cho tới sông Cà Lồ[29]. Một địa thế căn cứ nữa nghiêng hẳn về fake thuyết loại nhị được ghi tức thì nhập mục 2.2 của bài xích này là phía tiến quân của vua Lê Đại Hành "theo lối thủy, ngược sông Đáy, sông Nhuệ mà vào sông Hồng, rồi kể từ cơ tiến thủ lên miền địa đầu Đông Bắc khu đất nước". Trên lối tiến quân ông giới hạn ở buôn Tó, xã Tả Thanh Oai (nằm dọc sông Nhuệ), n Thường Tin ngày nay[30], rồi vượt lên trước sông Hồng và xuôi dòng sản phẩm sông Cà Lồ nhằm cho tới Bình Lỗ. Chuyện "Hai vị thần ở Long Nhãn, Như Nguyệt[31], nhập này đã tế bào mô tả biểu diễn vươn lên là của trận tấn công. Nơi này phía trên sông Cà Lồ, nằm trong địa phận buôn Tiên Tảo (căn cứ kháng chiến cũ của nhị vị hero Trương Hống, Trương Hát), sát với trượt thân phụ Xà (cửa sông Cà Lồ). Tại trên đây quân Đại Cồ Việt vẫn thắng rộng lớn, được sách Thiền Uyển tập luyện anh ghi khá rõ rệt "Quân giặc hãi kinh, rút về lưu giữ sông Hữu Ninh, lại thấy sóng gió máy nổi lên, giao phó long nhảy nhót, giặc bèn tan vỡ". Sách Đại Việt sử lược[32] thì ghi như sau: "Vua tự động thực hiện tướng tá đem quân rời khỏi kháng cự. Vua cho tới cắm cọc cứng bên dưới sông. Quân Tống rút về lưu giữ mặt mũi Ninh Giang. Vua sai người sang trọng trá sản phẩm nhằm dụ Hầu Nhân Báo. Quân Tống thua thiệt trận, Hầu Nhân Báo bị tóm gọn và bị chém. bầy Trần Khâm Tộ nghe tin tưởng thất trận nên rút lui". Sông Hữu Ninh hoàn toàn có thể là 1 trong nhánh của sông Cà Lồ nối kể từ trở thành Bình Lỗ rời khỏi cho tới bờ sông Cầu, ni đã trở nên vùi lấp. Trận Bình Lỗ bao gồm cả trận tấn công bên trên sông Hữu Ninh, sông Hữu Ninh đó là nhánh sông phía bên phải của sông Ninh (tức sông Cầu). Ngày ni dọc dòng sông thu hẹp này còn nhằm lại nhiều dấu vết với những cái brand name như  Ngòi dữ, cầu Cửa Ma, Đầm Lâu và một nấm mồ cộng đồng chạy nhiều năm mang tên là Bờ Xác. Các dẫn triệu chứng đều nghiêng hẳn về fake thuyết loại nhị là trở thành Bình Lỗ ở bờ sông Cà Lồ.

Trận Bạch Đằng phen thứ hai và sự thất thủ trọn vẹn của quân Tống trước Đại Cồ Việt[sửa | sửa mã nguồn]

Sau thất bại ở chống tuyến Bình Lỗ, quay về sông Bạch Đằng, đạo thủy binh Hầu Nhân Báo rớt vào tình thế tiến thủ thoái lưỡng nan. Tuy viện binh tương hỗ Tống tự Lưu Trừng lãnh đạo đã nâng sang trọng từ thời điểm tháng 4 năm 981, tuy nhiên "Giao Châu hành doanh" vẫn chẳng sao tiến hành được plan ăn ý điểm, hội sư nhằm nằm trong tiến thủ cướp Hoa Lư. Liên quân Lưu Trừng – Tôn Toàn Hưng tiến thủ quân cho tới thôn Đa Ngư tuy nhiên ko bắt gặp công ty quân Đại Cồ Việt nhằm giao phó chiến, lại vội vàng rút quân về Hoa Sở. Cánh quân cỗ tự Trần Khâm Tộ lãnh đạo tiến thủ xuống Tây Kết cũng trở nên đạo quân bị xa lánh, ở nhập tình thế dễ dẫn đến đối phương truy kích chi khử. Cánh quân thủy của Hầu Nhân Báo kể từ sau trận Lục Giang vốn liếng đã trở nên tiêu tốn sinh lực, phương tiện đi lại pk, lại bị phân tách tách ngoài thế trận link cộng đồng. Ý trang bị chi khử quân nòng cốt của Đại Cồ Việt trọn vẹn thất bại.

Trong khi cơ, Lê Đại Hành kín tăng cường lực chống va đập lượng sẵn sàng 1 trận quyết đấu giáng đòn ra quyết định. Ông lựa chọn 1 khúc sông xung yếu rồi sắp xếp quân phục kích ngóng sẵn.

Ngày 28 tháng bốn năm 981, trận quyết đấu Bạch Đằng ra mắt.[33]

Có phân tích nhận định rằng Lê Đại Hành vẫn cho một cánh quân rời khỏi khiêu chiến với quân Hầu Nhân Báo. Chiến sự đang được ra mắt khốc liệt thì quân Đại Cồ Việt "thua chạy", quân Tống "thừa thắng" xua đuổi theo đuổi. Khi con thuyền của Hầu Nhân Báo lọt được vào trận địa phục kích, Lê Đại Hành tung quân rời khỏi tấn công ráo riết. Các binh sĩ Đại Cồ Việt kể từ từng những trận địa phục kích và kể từ những nẻo lối ụp về sông Bạch Đằng vây tấn công quân Tống khốc liệt. Hầu Nhân Báo bị giết mổ bị tiêu diệt nhập đám loàn quân. Lưu Trừng vội vàng dẫn đám tàn binh tháo dỡ lùi rời khỏi biển khơi.[19]

Tuy nhiên, Trần tì Chí (2003) dẫn một vài sử liệu của Trung Quốc và VN nhận định rằng Lê Đại Hành vẫn gửi thư trá sản phẩm và lập đài tuyên thệ. Hầu Nhân Báo tưởng thiệt, lên đường thuyền cho tới đài tuyên thệ thì bất thần bị thủy quân Đại Cồ Việt phân tách tách ngoài lực lượng bảo đảm an toàn và bị bộ đội tinh nhuệ nhất của Đại Cồ Việt giết mổ bị tiêu diệt. Những người dân có công giết mổ Hầu Nhân Báo hoàn toàn có thể là những tướng tá Đào Công Mỹ, người buôn Dịch Sứ (Hà Bắc) và Phạm Công Quang, người trang Hoa Chương thị xã Thủy Đường (Thủy Nguyên, Hải Phòng), Đào Hồng người buôn Phong Đình (Long Biên)... Các mũi quân Đại Cồ Việt cũng bên cạnh đó tiến công thủy quân Tống và chi khử một phần tử rộng lớn.

Truy kích quân Tống[sửa | sửa mã nguồn]

Nghe tin tưởng Hầu Nhân Báo bị giết mổ bên trên sông Bạch Đằng, Tôn Toàn Hưng hốt hoảng dẫn quân vứt chạy, đạo quân Trần Khâm Tộ ở Tây Kết hồi hộp e tháo lui, bị quân Đại Cồ Việt truy kích chi khử vượt lên trước nửa. Tướng Tống là Triệu Phụng Huân bị tóm gọn sinh sống bên trên trận.[19] Một số sử liệu cũ của VN chép rằng viên tướng tá Quách Quân Biện cũng trở nên bắt nhập trận Tây Kết. Tuy nhiên, Trần tì Chí (2003) phụ thuộc vào thành phẩm phân tích điền dã nhưng mà nhận định rằng Quách Quân Biện vẫn bay trận Tây Kết và dò xét cơ hội rút về qua quýt lối Sóc Sơn, Phổ Yên thiên về Vũ Nhai. Quân Đại Cồ Việt truy kích đến tới Vũ Nhai thì bắt được Quách Quân Biện.[20]

Kết quả[sửa | sửa mã nguồn]

Các sử liệu của Trung Quốc chép về những thắng lợi của quân Tống quy trình đầu khá rõ rệt, tuy nhiên khi chép về những thất bại đặc biệt sơ lược. Tục tư trị thông giám ngôi trường biên của Lý Đào chép việc những tướng soái chinh trừng trị Đại Cồ Việt thất bại bị trị tội.[25] Theo cơ Lưu Trừng nằm trong Giả Thực đều bị giết mổ bêu đầu ở chợ Ung Châu. Tôn Toàn Hưng bị hạ ngục rồi bị tội bị tiêu diệt. Trần Khâm Tộ, Hác Thủ Tuấn, Thôi Lượng đều bị trách cứ trừng trị, giáng chức. Các tướng soái Tống thời thượng bị bị tiêu diệt hoặc bị tóm gọn bên trên trận bao gồm Tổng tư mệnh lệnh Hầu Nhân Báo, Chu Vị, Quách Quân Biện, Triệu Phụng Huân.

Sau trận chiến này, Đại Tống gật đầu xuống nước, cho tới năm 986 đầu tiên quá nhận Lê Hoàn là kẻ thống trị Đại Cồ Việt[34]. Hai mặt mũi giao hiếu, cứ hai năm một phen Đại Cồ Việt triều cống Đại Tống còn Đại Tống ban sắc phong cho tới Lê Hoàn. Sau này, nhập năm 995, quân Đại Cồ Việt vẫn đem hành vi tiến thủ quân sang trọng khu đất Tống, như ở trấn Như Hồng nằm trong địa phận châu Khâm. Nhà Tống gửi thư trách cứ, tuy nhiên Lê Hoàn vẫn vấn đáp khá "ngạo mạn":[7]

Việc cướp trấn Như Hồng là vì bọn giặc biển khơi ở cõi ngoài, nhà vua đem biết cơ ko nên là quân của Giao Châu không? Nếu Giao Châu đem phản bội thì trước tiên tấn công nhập Phiên Ngung, loại cho tới tấn công Mân Việt, há chỉ giới hạn ở trấn Như Hồng nhưng mà thôi?

Huyền thoại Nam quốc tô hà[sửa | sửa mã nguồn]

Có một vài phân tích nhận định rằng bài xích "thơ thần" Nam quốc tô hà và được phát âm nhập trận bên trên sông Lục Đầu, tức là trước cả cuộc Chiến giành giật Tống-Việt năm 1075-1077.[35] Bài thơ thần này được nghĩ rằng gắn kèm với thần Trương Hống và Trương Hát nhưng mà dân gian dối nghĩ rằng ngụ cư ở vùng sông Thương, sông Cầu. Tương truyền, quân Tống nghe thấy thần phát âm thơ và thấy nhị đạo âm binh xông nhập tấn công bản thân thì e vượt lên trước nhưng mà vỡ.

Nghệ thuật quân sự[sửa | sửa mã nguồn]

Diễn vươn lên là của trận tấn công đã cho thấy chuyên môn thẩm mỹ quân sự chiến lược của dân tộc bản địa Đại Cồ Việt thời điểm hiện tại vẫn đem sự cách tân và phát triển mới nhất, kể từ thẩm mỹ quân sự chiến lược của cuộc chiến tranh giải tỏa sang trọng cuộc chiến tranh bảo đảm an toàn Tổ quốc, thể hiện nay qua quýt những mặt mũi sau: Nghệ thuật dữ thế chủ động sắp xếp thế trận; Khéo tận dụng địa hình, địa thế; Chọn chính đối tượng người sử dụng tác chiến; sành người sử dụng mưu mẹo và sự phối liên minh chiến thân mật quân nòng cốt và dân quân ở những khu vực.

Quân dân Đại Cồ Việt vẫn áp dụng tài đảm bảo chất lượng thẩm mỹ quân sự chiến lược phù phù hợp với ĐK một nước nhỏ ngăn chặn cuộc xâm lăng của một đế chế phong con kiến vững mạnh.[36]

Chủ động sắp xếp thế trận[sửa | sửa mã nguồn]

Biết trước thủ đoạn của phòng Tống sang trọng xâm lăng, và tiềm năng là cố cướp cho tới kỳ được trở thành Hoa Lư, Lê Hoàn vẫn nhanh gọn xác lập chính phương phía chống đập, không biến thành động ngồi ngóng tấn công giặc. Từ mon 11 năm 980, ngôi nhà vua thẳng dẫn đại quân rời khỏi miền địa đầu tổ quốc thân phụ chống, sẵn sàng đón tấn công những đạo quân giặc ngay lúc bọn chúng vừa phải xâm phạm bờ cõi nhằm mục đích "lấy quân nhàn rỗi đợi quân mệt", đánh tan ý trang bị ăn ý điểm, hội sư của địch, ko cho tới bọn chúng kết hợp thủy cỗ tạo ra trở thành mũi dùi nguy nan thọc thâm thúy nhập vùng đồng vày nhộn nhịp dân, nhiều của và kinh thành Hoa Lư. Thực tế đã cho thấy, những trận tấn công ở Bạch Đằng (24 mon một năm 981), Hoa Sở (30 mon một năm 981), Đồ Lỗ (7 mon hai năm 981), Lục Giang (tháng 3 năm 981) là những trận tấn công đem đặc điểm kềm chế, ngăn ngừa những mũi tấn công theo đuổi 2 phía thủy cỗ của địch. Kết trái ngược là cánh quân cỗ binh của Tôn Toàn Hưng dậm chân ở Hoa Sở 70 ngày. Và cả nhị đạo quân thủy cỗ sau rộng lớn 2 mon tiến thủ nhập Đại Cồ Việt bị nhiều tổn thất, trở ngại nhưng mà vẫn chỉ quẩn xung quanh ở vùng Bạch Đằng, Hoa Sở. Dẫu cánh quân của Trần Khâm Tộ cho tới được Tây Kết (tháng 4 năm 981) thì cũng phân biệt rớt vào thế bị xa lánh. Chiến lược tấn công nhanh chóng, thắng nhanh chóng của quân Tống bị vỡ nợ. Chính khi cơ Lê Hoàn dữ thế chủ động ngỏ cuộc phản công kế hoạch, tấn công trận quyết đấu Bạch Đằng và giành được thắng lợi.

Lợi dụng địa hình, địa thế[sửa | sửa mã nguồn]

Phát huy thế mạnh tấn công giặc tức thì bên trên quê nhà bản thân và hiểu rõ thủ đoạn của quân Tống, Lê Hoàn vẫn phụ thuộc vào hình sông thế núi hiểm trở của tổ quốc nhưng mà thân phụ chống những bốt lũy, che đậy xây trở thành Bình Lỗ, nhất là đóng góp cọc ngăn sông Bạch Đằng. Với địa điểm xung yếu đương nhiên của sông Bạch Đằng, binh sĩ của Đại Cồ Việt ở trên đây sắp xếp ko cần thiết rất nhiều nhưng mà vẫn hoàn toàn có thể cố gắng lưu giữ, ngăn ngừa bước tiến thủ kẻ thù.

Chọn chính đối tượng người sử dụng tác chiến[sửa | sửa mã nguồn]

Để nhanh gọn thực hiện suy sụp lòng tin của lực lượng xâm lăng Tống, quân và dân Đại Cồ Việt vẫn biết lựa chọn chính đối tượng người sử dụng nhằm giáng đòn phản công ra quyết định. Đối tượng tác chiến nhập trận Bạch Đằng xuân 981 là toàn bộ đội binh thuyền của Hầu Nhân Báo. Đó là viên Tổng lãnh đạo "Giao Châu hành doanh", đem nhiều tham lam vọng nhất, liều mạng lĩnh và máu chiến nhất. Hầu Nhân Báo cũng chính là viên tướng tá trầm trồ đem kỷ luật nhất, đem quyết tâm tiến hành kế hoạch của Tống triều và vẫn rất nhiều lần đôn đốc giục Tôn Toàn Hưng nằm trong xuất quân xâm chiếm Hoa Lư.

Do cơ, việc Lê Hoàn dữ thế chủ động tấn công đạo thủy binh Tống và giết mổ bị tiêu diệt công ty tướng tá mặt mũi địch vẫn đem tác dụng cho tới toàn viên của cuộc chiến tranh. Quân ngôi nhà Tiền Lê tấn công đòn ra quyết định so với đạo thủy binh Hầu Nhân Báo nhập khi đạo quân này đã trở nên phân tách tách ngoài thế trận link của toàn quân Tống. Tôn Toàn Hưng và Lưu Trừng đang được teo cụm kế hoạch ở vùng Hoa Sở nhằm tách bị quân Lê chi khử. Trần Khâm Tộ và đạo quân cỗ một mình còn đang được tụt xuống lầy lội bên trên cánh đồng Tây Kết. Chính vì vậy khi Lê Hoàn tổ chức triển khai phản công, Hầu Nhân Báo không tồn tại quân ứng cứu vớt, bị quân Đại Cồ Việt giết mổ bị tiêu diệt bên trên trận.

Xem thêm: ông trịnh xuân thanh là ai

Dùng mưu mẹo tấn công địch[sửa | sửa mã nguồn]

Diễn vươn lên là chiến sự đã cho thấy giết mổ Hầu Nhân Báo ko bao nhiêu dễ dàng và đơn giản. Bởi vậy Lê Hoàn nối tiếp tính người sử dụng nối tiếp trá sản phẩm kỳ vọng giết mổ chính thương hiệu công ty tướng tá theo đuổi cách:

  • Bên nhập kín gia tăng lực lượng, bài xích binh thân phụ trận, chống bị cẩn mật
  • Bên ngoài thì cất giấu binh, nới bao vây, tách canh phòng
  • Đồng thời thư kể từ sang trọng Tống tỏ vẻ sợ hãi, người sử dụng tiếng lẽ nhún nhường nhịn, ngỏ tiếng cầu nài quy phục nhằm bảo toàn tính mạng con người.

Tống sử Trung Quốc chép: "Lê Hoàn vờ vịt nài sản phẩm, nhưng mà Hầu Nhân Báo và Tôn Toàn Hưng cứ tưởng là thật…". Vấn đề này chứng minh Hầu Nhân Báo và Tôn Toàn Hưng giắt lừa mưu mẹo của Lê Hoàn nhưng mà lơ là ko chống bị. Do cơ khi bị quân Đại Cồ Việt tập luyện kích, Hầu Nhân Báo trọn vẹn bất thần, ko kịp chống nâng và bị giết mổ bị tiêu diệt.

Phối liên minh chiến thân mật quân và dân[sửa | sửa mã nguồn]

Việc Lê Hoàn truyền hịch cầu tài, xuống chiếu tuyển chọn quân, thu lộc ở từng toàn bộ miền tổ quốc vẫn thực sự đẩy mạnh sức khỏe kết hợp pk chống giặc nước ngoài xâm của quân dân Đại Cồ Việt. Những trận tấn công rộng lớn, ngoài quân nòng cốt của triều đình còn tồn tại sự nhập cuộc đặc biệt tích đặc biệt của những team dân quân khu vực. Dân binh những buôn xã còn thông thường xuyên tập luyện kích, quấy rối những khi kẻ thù đang được dẫm chân bên trên vị trí, ko tiến thủ được tạo nên quân Tống bị tiêu tốn lực lượng, lòng tin hoang mang lo lắng.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ a b c d e f Trần tì Chí (2003), Cuộc kháng chiến chống Tống phen loại nhất, Nhà Xuất phiên bản Quân team Nhân dân, TP. hà Nội. (bản năng lượng điện tử)
  2. ^ Theo Trần tì Chí (2003), Lư Đa Tốn là Đồng bình Chương sự, tức Tể tướng tá, của triều Tống Thái Tông.
  3. ^ a b c d e Quốc sử quán triều Nguyễn, Khâm quyết định Việt sử thông giám cương mục, chủ yếu biên quyển I.
  4. ^ Trần tì Chí (2003) dẫn An Nam chí nguyện của Cao Hùng Trưng.
  5. ^ Dẫn lại kể từ Lê Tắc (1335), An Nam chí lược, phiên bản dịch của Ủy ban Phiên dịch Sử liệu VN, Viện Đại học tập Huế, năm 1961.
  6. ^ Trương Hữu Quýnh (2007), "Chương V: Thế kỷ X: Cách đầu kiến tạo và bảo đảm an toàn vương quốc song lập, thống tức thời Khúc - Ngô - Đinh - Tiền Lê" nhập Trương Hữu Quýnh công ty biên, Đại cương lịch sử dân tộc VN tập luyện I, Nhà Xuất phiên bản Giáo dục đào tạo, TP. hà Nội, trang 116.
  7. ^ a b c d Ngô Sĩ Liên công ty biên, Đại Việt sử ký toàn thư, phiên bản kỷ, quyển I, kỷ Nhà Lê.
  8. ^ Lai lịch những tướng soái ngôi nhà Tống này được Trần tì Chí (2003) ra mắt.
  9. ^ Tống sử quyển 488 Liệt truyện đệ 247 nước ngoài quốc 4: Giao Chỉ
  10. ^ Trần tì Chí (2003) ước tính quân Tống kể từ 3 vạn cho tới 4 vạn.
  11. ^ Nguyễn Quang Ngọc (2005) nhận định rằng quân Tống đem 3 vạn (xem Nguyễn Quang Ngọc (2005), "Lê Hoàn và thắng lợi Bạch Đằng năm 981", nhập Bối cảnh quyết định đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản Hà Nội).
  12. ^ Lịch sử quân sự chiến lược VN tập luyện 3 tự Viện Lịch sử Quân sự VN biên soạn nhận định rằng quân Tống đem 4 vạn, bao gồm một vạn thủy quân tự Hầu Nhân Báo và 1 vạn lục quân tự Tôn Toàn Hưng dẫn sang trọng mùa đầu, 1-2 vạn thủy lục quân tự Lưu Trừng và Trần Khâm Tộ dẫn sang trọng mùa 2.
  13. ^ Trần tì Chí (2003) nhận định rằng trở thành Bình Lỗ này nên phía trên đường đi cho tới kinh thành Hoa Lư, và xác lập đấy là chiến lũy theo phong cách tuyến nhiều năm khoảng tầm 30 km dọc sông Hồng, kể từ Yên Lệnh (Thường Tín, Hà Nội) cho tới Bình Lục (Hà Nam). Còn Nguyễn Vĩnh Phúc (2005) thì dẫn phân tích của Lê Văn Lan nhận định rằng chống tuyến này ở phía Bắc trở thành Đại La, dọc sông Cà Lồ (xem Nguyễn Vĩnh Phúc (2005), "Lê Đại Hành và Sóc Thiên Vương" nhập Bối cảnh quyết định đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản TP. hà Nội.
  14. ^ Đại Việt sử ký toàn thư, phiên bản kỷ, quyển IV, kỷ Nhà Trần.
  15. ^ Trần Trọng Kim, VN sử lược.
  16. ^ Trương Hữu Quýnh công ty biên (2007), Đại cương lịch sử dân tộc VN - tập luyện I, Nhà Xuất phiên bản Giáo dục đào tạo.
  17. ^ a b Viện Lịch sử Quân sự VN (2003), Lịch sử Quân sự VN, tập luyện 3, Nhà Xuất phiên bản Chính trị Quốc gia.
  18. ^ a b Nguyễn Minh Tường (2005), "Đại phiên bản doanh của vua Lê Đại Hành nhập trận Bạch Đằng năm 981", nhập Bối cảnh quyết định đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản TP. hà Nội.
  19. ^ a b c d Lê Đình Sỹ (2005), "Có một trận quyết đấu bên trên sông Bạch Đằng năm 981", nhập Bối cảnh quyết định đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản TP. hà Nội.
  20. ^ a b c d Sách vẫn dẫn.
  21. ^ Sách vẫn dẫn, trang 116.
  22. ^ Nguyễn Quang Ngọc (2005) dẫn lại kể từ Lý Đào nhập Tục tư trị thông giám ngôi trường biên.
  23. ^ a b Nguyễn Quang Ngọc (2005), "Lê Hoàn và thắng lợi Bạch Đằng năm 981" nhập Bối cảnh quyết định đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn của Nhà Xuất phiên bản TP. hà Nội.
  24. ^ Sách vẫn dẫn, trang 117.
  25. ^ a b Nguyễn Hữu Tâm (2005), "Đại thắng ngày xuân năm 981 bên trên sông Bạch Đằng của quân dân Đại Cồ Việt qua quýt một vài văn tự của Trung Quốc", nhập Bối cảnh quyết định đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản TP. hà Nội.
  26. ^ Đại Việt Sử ký Bản kỷ Toàn thư, Quyển VI, Kỷ Nhà Trần, mục Anh Tông Hoàng Đế, Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội (Hà Nội) ấn hành (1993)
  27. ^ “Trần tì Chí: Lê Đại Hành đập Tống lưu giữ vững vàng song lập. Số 25. Khoa sử. Đại học tập vương quốc Hà Nội”. Bản gốc tàng trữ ngày 14 mon 7 năm 2014. Truy cập ngày 28 mon 7 năm 2014.
  28. ^ Đại sư Khuông Việt (933-1011) Thiền Uyển tập luyện anh.
  29. ^ “Nguyễn Vinh Phúc: Lê Đại Hành và Sóc thiên vương vãi. Bối cảnh quyết định đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn”. Bản gốc tàng trữ ngày 14 mon 7 năm 2014. Truy cập ngày 28 mon 7 năm 2014.
  30. ^ Trần tì Chí: Bản ngọc phả về bà phu nhân Lê Đại Hành tấn công giặc Tống. Tạp chí hán nôm số 2 (51), năm 2002
  31. ^ Trần Đình Hoành. Lĩnh Nam chích tai ác.Truyện nhị vị thần ở Long Nhãn, Như Nguyệt
  32. ^ “Đại Việt sử lược Quyển I. Vua Lê Đại Hành” (PDF). Bản gốc (PDF) tàng trữ ngày 11 mon 8 năm 2014. Truy cập ngày 28 mon 7 năm 2014.
  33. ^ 20 trận tấn công nhập lịch sử dân tộc dân tộc. Nhà Xuất phiên bản Quân team Nhân dân. TP. hà Nội, 2003. tr. 40.
  34. ^ An Nam chí lược - Quyển Đệ nhị.
  35. ^ Xem Bùi Duy Tân (2005), "Nam quốc tô hà và Quốc tộ, nhị siêu phẩm mở màn lịch sử dân tộc văn học tập ngang qua quýt triều đại Lê Hoàn", nhập Bối cảnh quyết định đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản TP. hà Nội đem nói đến những phân tích này.
  36. ^ Các trận tấn công nhập Lịch sử Quân sự VN

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Lê Hoàn
  • Hoa Lư
  • Nhà Tiền Lê
  • Đại Cồ Việt
  • Chiến giành giật Tống - Việt, 1075-1077
  • nhà Tống
  • Bắc Tống
  • Hầu Nhân Bảo
  • Các bến bãi cọc bên trên sông Bạch Đằng
  • Chiến giành giật Đại Cồ Việt - Đại Lý

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]