ai la trang nguyen tieng viet

Bách khoa toàn thư cởi Wikipedia

Bài này chỉ nói đến trạng nguyên vẹn ở nước Việt Nam. Xem những nghĩa của chính nó không giống nhau ở nơi nào, bao hàm nghĩa trạng nguyên vẹn ở những nước không giống, bên trên trạng nguyên vẹn (định hướng)

Trạng nguyên (chữ Hán: 狀元) là thương hiệu nằm trong học tập vị Tiến sĩ của những người đỗ tối đa trong những khoa đình thời phong con kiến ở nước Việt Nam của những triều căn nhà Lý, Trần, Lê, và Mạc, kể từ thời điểm đem thương hiệu Tam khôi giành riêng cho 3 địa điểm thứ nhất. Người đỗ Trạng nguyên vẹn trình bày riêng rẽ và đỗ tiến sỹ trình bày cộng đồng nên vượt lên 3 kỳ thi: thi đua mùi hương, thi đua hội và thi đua đình.

Bạn đang xem: ai la trang nguyen tieng viet

Khoa thi đua thứ nhất được cởi rời khỏi bên dưới thời Lý năm 1075, khi cơ vua căn nhà Lý ko đưa ra tấp tểnh chế tam khôi nên người đỗ đầu khoa thi đua này là Lê Văn Thịnh không được gọi là Trạng nguyên vẹn. Danh sách ví dụ những người dân đỗ đầu những kỳ thi đua này coi bài xích Thủ khoa Đại Việt. Phải cho tới khoa thi đua năm Thiên Ứng Chính Bình loại 16 đời vua Trần Thái Tông (1247) mới nhất đưa ra tấp tểnh chế tam khôi (3 địa điểm đỗ đầu mang tên gọi trật tự là: Trạng nguyên vẹn, Bảng nhãn, Thám hoa) thì mới có thể đem thương hiệu Trạng nguyên vẹn. Đến thời căn nhà Nguyễn thì ko lấy thương hiệu Trạng nguyên vẹn nữa (danh hiệu tối đa bên dưới thời căn nhà Nguyễn là Đình nguyên). Do cơ Trạng nguyên vẹn ở đầu cuối là Trịnh Tuệ đỗ khoa Bính Thìn (1736) thời Lê-Trịnh.

Danh sách[sửa | sửa mã nguồn]

Dưới đó là list những Trạng nguyên vẹn của nước Việt Nam. Danh sách này bao hàm những người dân được phong là thủ khoa và Chính danh Trạng nguyên vẹn kể từ Lúc đem danh vị này.

Trường thích hợp phân loại 2 ngôi vị thời Trần Kinh Trạng nguyên vẹn (đỗ đầu những Tiến sĩ quê kể từ Tỉnh Ninh Bình trở ra) và Trại Trạng nguyên vẹn (đỗ đầu những Tiến sĩ quê kể từ Thanh Hoá trở vào) cũng rất được ghi đầy đủ cả nhì vị. Một số nhập số này đang được ghi danh nhập bia Tiến sĩ ở Văn Miếu-Quốc Tử Giám.

Thứ tự Tên Năm sinh
năm mất
Quê Năm đỗ
Trạng nguyên
Đời vua Ghi chú
1 Khương Công Phụ 731 - 805 Thanh Hóa 780 Đường Đức Tông Trạng nguyên vẹn thứ nhất, thực hiện cho tới tể tước đoạt thời Đường.
2 Lê Văn Thịnh 1050-1096 Bắc Ninh 1075 Lý Nhân Tông Trạng nguyên vẹn thứ nhất thời gian song lập.
3 Mạc Hiển Tích 1060-1189 Hải Dương 1086 Lý Nhân Tông Tổ 5 đời của Trạng nguyên vẹn Mạc Đĩnh Chi.
4 Bùi Quốc Khái 1141-1234 Hải Dương 1185 Lý Cao Tông
5 Nguyễn Công Bình Vĩnh Phúc 1213 Lý Huệ Tông Ông tổ nghề ngỗng nuôi ong.[cần dẫn nguồn]
6 Trương Hanh 1200-? Hải Dương 1232 Trần Thái Tông Trạng nguyên vẹn thứ nhất của triều đại căn nhà Trần.
7 Lưu Miễn Thanh Hóa 1239 Trần Thái Tông
8 Nguyễn Quan Quang 1222- ? Bắc Ninh 1246 Trần Thái Tông Trạng nguyên vẹn thứ nhất của việt nam. (Khoa thi đua thứ nhất đưa ra thương hiệu Tam Khôi)
9 Nguyễn Hiền 1234-1255 Nam Định 1247 Trần Thái Tông Trạng nguyên vẹn nhỏ tuổi hạc nhất.
10 Trần Quốc Lặc 1230-? Hải Dương 1256 Trần Thái Tông Kinh Trạng nguyên
11 Trương Xán 1227-? Quảng Bình 1256 Trần Thái Tông Trại Trạng nguyên
12 Trần Cố Hải Dương 1266 Trần Thánh Tông Kinh Trạng nguyên
13 Bạch Liêu 1236-1315 Nghệ An 1266 Trần Thánh Tông Trại Trạng nguyên
14 Lý Đạo Tái 1254-1334 Bắc Ninh 1272 Trần Thánh Tông Tổ loại tía (Huyền Quang) của thiền phái Trúc Lâm Yên Tử
15 Đào Tiêu Thanh Hóa 1275 Trần Thánh Tông
16 Mạc Đĩnh Chi 1272-1346 Hải Dương 1304 Trần Anh Tông Cháu 5 đời của Mạc Hiển Tích,
Lưỡng quốc Trạng nguyên[cần dẫn nguồn]
17 Đào Sư Tích 1348-1396 Nam Định 1374 Trần Duệ Tông Tam nguyên
18 Lưu Thúc Kiệm 1373-1434 Bắc Ninh 1400 Hồ Quý Ly
19 Nguyễn Trực 1417-1474 Hà Nội 1442 Lê Thái Tông Lưỡng quốc Trạng nguyên[cần dẫn nguồn]- văn bia thứ nhất.
20 Nguyễn Nghiêu Tư 1383-1471 Bắc Ninh 1448 Lê Nhân Tông Trạng Lợn, Lưỡng quốc trạng nguyên vẹn, Trạng nguyên vẹn rộng lớn tuổi hạc nhất
21 Lương Thế Vinh 1441-1496 Nam Định 1463 Lê Thánh Tông Trạng Lường
22 Vũ Kiệt 1452-? Bắc Ninh 1472 Lê Thánh Tông Trạng Vít
23 Vũ Tuấn Chiêu 1425-? Nam Định 1475 Lê Thánh Tông
24 Phạm Đôn Lễ 1454-? Thái Bình 1481 Lê Thánh Tông Trạng Chiếu (Tam nguyên)
25 Nguyễn Quang Bật 1463-1505 Bắc Ninh 1484 Lê Thánh Tông
26 Trần Sùng Dĩnh 1465-? Hải Dương 1487 Lê Thánh Tông
27 Vũ Duệ ?-1520 Phú Thọ 1490 Lê Thánh Tông
28 Vũ Tích (Vũ Dương) Hải Dương 1493 Lê Thánh Tông Tam nguyên
29 Nghiêm Hoản Bắc Ninh 1496 Lê Thánh Tông Trạng Hổ
30 Đỗ Lý Khiêm Thái Bình 1499 Lê Hiển Tông
31 Lê Ích Mộc 1458-1538 Hải Phòng 1502 Lê Hiển Tông
32 Lê Nại 1528-? Hải Dương 1505 Lê Uy Mục Trạng Ăn
33 Nguyễn Giản Thanh và Hứa Tam Tỉnh 1482-? Bắc Ninh 1508 Lê Uy Mục Trạng Me và Trạng Ngọt
34 Hoàng Nghĩa Phú 1479-? Hà Nội 1511 Lê Tương Dực
35 Nguyễn Đức Lượng 1465-? Hà Nội 1514 Lê Tương Dực
36 Ngô Miễn Thiệu 1498-? Bắc Ninh 1518 Lê Chiêu Tông
37 Hoàng Văn Tán Bắc Ninh 1523 Lê Cung Hoàng
38 Trần Tất Văn 1428-1527 Hải Phòng 1526 Lê Cung Hoàng
39 Đỗ Tống 1504-? Hưng Yên 1529 Mạc Thái Tổ
40 Nguyễn Thiến 1495-1557 Hà Nội 1532 Mạc Thái Tông
41 Nguyễn Bỉnh Khiêm 1491-1585 Hải Phòng 1535 Mạc Thái Tông Trạng Trình
42 Giáp Hải 1517-1586 Bắc Giang 1538 Mạc Thái Tông Trạng Ác
43 Nguyễn Kỳ 1518- ? Hưng Yên 1541 Mạc Hiến Tông
44 Dương Phúc Tư 1505-1564 Hưng Yên 1547 Mạc Tuyên Tông
45 Trần Văn Bảo 1524-1610 Nam Định 1550 Mạc Tuyên Tông
46 Nguyễn Lượng Thái 1525-1576 Bắc Ninh 1553 Mạc Tuyên Tông
47 Phạm Trấn 1523-? Hải Dương 1556 Mạc Tuyên Tông
48 Đặng Thì Thố 1526-? Hải Dương 1559 Mạc Tuyên Tông (là Thám hoa[1])
49 Phạm Duy Quyết 1521-? Hải Dương 1562 Mạc Mậu Hợp
50 Phạm Quang Tiến Bắc Ninh 1565 Mạc Mậu Hợp
51 Nguyễn Duy Thì 1562-1642 Vĩnh Phúc 1599 Lê Trung Hưng Tam Nguyên
52 Nguyễn Xuân Chính 1587-? Bắc Ninh 1637 Lê Thần Tông Trạng Cháy
53 Nguyễn Quốc Trinh 1624-1674 Hà Nội 1659 Lê Thần Tông
54 Đặng Công Chất 1621-1683 Hà Nội 1661 Lê Thần Tông
55 Lưu Danh Công 1643-? Hà Nội 1670 Lê Huyền Tông
56 Nguyễn Đăng Đạo 1650-1718 Bắc Ninh 1683 Lê Hy Tông Trạng Bịu, Lưỡng quốc Trạng nguyên[cần dẫn nguồn]
57 Trịnh Tuệ /Trịnh Huệ 1701-? Thanh Hóa 1736 Lê Ý Tông Trạng nguyên vẹn cuối cùng

Trong list bên trên, riêng rẽ 2 tỉnh Tỉnh Bắc Ninh và Thành Phố Hải Dương đã sở hữu 50% số Trạng nguyên vẹn ở nước Việt Nam với 28/55 vị.

Nếu dựa trên list này thì đem 49 Trạng nguyên vẹn đầu tiên và Trạng nguyên vẹn thứ nhất là Nguyễn Quan Quang. Những người đỗ đầu những khoa thi đua từ thời điểm năm 1246 quay trở lại trước ko bịa đặt thương hiệu trạng nguyên vẹn.

Tuy nhiên, những người sáng tác Vũ Xuân Thảo nhập bài xích Vài số liệu, tư liệu ko đúng mực nhập cuốn "Những ông nghè ông cống triều Nguyễn" đăng bên trên tập san Xưa và Nay số 67, mon 9 năm 1999 và Lê Thái Dũng nhập Giở trang sử Việt năm 2008 của Nhà xuất phiên bản Đại học tập Quốc gia TP Hà Nội thì Trạng nguyên vẹn thứ nhất là Nguyễn Quan Quang, đỗ khoa Bính Ngọ (1246)[2].

Có tư liệu như Các căn nhà khoa trường Việt Nam (dẫn theo đòi Hồng Đức [3]) lại tính Nguyễn Quan Quang là vị trạng nguyên vẹn đầu tiên: Phải cho tới khoa thi đua loại 6 (khoa Đại tỉ thủ sĩ) nhập năm Bính Ngọ (1246), niên hiệu Thiên Ứng Chính Bình loại 15, đời vua Trần Thái Tông mới nhất bịa đặt thương hiệu Tam khôi (Trạng nguyên vẹn – Bảng nhãn – Thám hoa) và Nguyễn Quan Quang đang được đậu Trạng nguyên vẹn, Phạm Văn Tuấn đậu Bảng nhãn, Vương Hữu Phùng đậu Thám hoa.

Trong list 47 vị trạng nguyên vẹn treo ở Văn Miếu - Văn Miếu (Hà Nội) thì Nguyễn Quan Quang được ghi thứ nhất rồi tiếp sau đó mới nhất là Nguyễn Hiền.

Thống kê[sửa | sửa mã nguồn]

Thống kê này được xem theo đòi tỉnh thời buổi này. Ví dụ Nguyễn Bỉnh Khiêm sinh bên trên thôn Trung Am thị xã Vĩnh Lại, Thành Phố Hải Dương ni là xã Lý Học, thị xã Vĩnh chỉ, TP. Hải Phòng sẽ là người TP. Hải Phòng.

Xem thêm: kính mắt anna là của ai

Bắc Ninh

16

Hải Dương

12

Hà Nội[4]

7

Nam Định

5

Thanh Hóa, TP. Hải Phòng, Hưng Yên

3

Thái Bình

2

Bắc Giang, Nghệ An, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Quảng Bình

1

Chưa rõ rệt quê quán

1

Xem thêm: ai là chủ sở hữu mạng internet

Số Trạng nguyên[sửa | sửa mã nguồn]

Theo một trong những tư liệu, nhập cơ đem cuốn Những ông nghè ông cống triều Nguyễn của Bùi Hạnh Cẩn, Nguyễn Loan và Lan Phương, Nhà xuất phiên bản Văn hóa tin tức, 1995, phụ thuộc vào những công trình xây dựng Các căn nhà khoa trường Việt Nam, Nhà xuất phiên bản Văn hóa, 1993; Quốc triều mùi hương khoa lục, Nhà xuất phiên bản TP TP HCM, 1993 thì kể từ Lúc chính thức cởi khoa thi đua (1075) cho tới Lúc đoạn (khoa thi đua ở đầu cuối tổ chức triển khai năm 1919), tổng số đem 184 khoa thi đua với 2785 vị đỗ đại khoa (đỗ tiến sỹ và tính cả phó bảng), nhập cơ đem 56 Trạng nguyên vẹn (gồm 7 nhập số cửu thủ khoa Đại Việt và 49 trạng nguyên vẹn nhập list này).

Tuy nhiên, người sáng tác Vũ Xuân Thảo nhập bài xích Vài số liệu, tư liệu ko đúng mực nhập cuốn "Những ông nghè ông cống triều Nguyễn" đăng bên trên tập san Xưa và Nay số 67, mon 9 năm 1999 đang được nhận định rằng số lượng bên trên ko đúng mực. Theo ông thì từ thời điểm năm 1075 cho tới năm 1919 đem tổng số đem 185 khoa thi đua với 2898 vị đỗ đại khoa (tính kể từ phó bảng trở lên), nhập cơ chỉ mất 47 Trạng nguyên vẹn. Cũng theo đòi người sáng tác này và Lê Thái Dũng nhập Giở trang sử Việt năm 2008 của Nhà xuất phiên bản Đại học tập Quốc gia TP Hà Nội thì Trạng nguyên vẹn thứ nhất là Nguyễn Quan Quang, đỗ khoa Bính Ngọ (1246)[2].

Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5, luyện 1 (2008), nhập bài xích "Nghìn năm văn hiến" (trang 15) của người sáng tác Nguyễn Hoàng đem ghi số liệu như sau: tổng số 185 khoa thi đua với 2896 người đỗ tiến sỹ, nhập cơ đem 47 Trạng nguyên vẹn (thời Trần: 9; thời Lê: 27; thời Mạc: 11).

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  • Đại Việt sử ký toàn thư
  • Lê Thái Dũng (2008), Giở trang sử Việt, Nhà xuất phiên bản Đại học tập Quốc gia Hà Nội

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Văn Miếu-Quốc Tử Giám
  • Thủ khoa Đại Việt
  • Bảng nhãn
  • Quốc triều khoa trường lục
  • Đình nguyên vẹn thời Nguyễn
  • Khoa bảng Việt Nam

Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

  • Danh sách Trạng nguyên vẹn Việt Nam
  • Các khoa thi đua thời Trần
  • Các khoa thi đua Nho học tập ở nước Việt Nam thời xưa Lưu trữ 2009-04-14 bên trên Wayback Machine
  • Lối xưa xe pháo ngựa